Afkoop van grondrente op de zathe en landen "Groot Humalda"

Hoe ik het Oldehoveleen ineens tegenkwam bij mijn andere familie
door Ytzen Lont

Voor mijn moeders familie doe ik kadasteronderzoek naar de boerderij van mijn pake Ytzen Tamminga. Mijn moeder Grietje Tamminga, haar broers en zussen en haar vader zijn geboren op de boerderij Groot Humalda aan het Keegsdijkje op het Ljouwter Nijlân ten noordwesten van Leeuwarden, waar nu het vliegveld ligt. De boerderij en het land werden door mijn grootvader gepacht van de adellijke familie Van Humalda van Eysinga. In 1863 is de boerderij afgebrand. De herbouw verliep niet vlot, de toenmalige huurder Durk Wybrandy kreeg onenigheid met de eigenaar en kwam niet terug op de boerderij. Rinze Miedema nam het bedrijf in 1864 over en in 1876 deed die het over aan zijn dochter Dirkje Miedema en haar man Karsjen Ytzens Tamminga, mijn overgrootvader. In 1936 verkocht de familie Van Humalda van Eysinga de boerderij en het land aan de gemeente Leeuwarden voor de aanleg van een vliegterrein, niet wetend dat enkele jaren later de oorlog zou uitbreken. Het noodlot sloeg toe. In december 1938 overleed de moeder van het gezin, beppe Jikke. In september 1939 werd het het bedrijf militair terrein vanwege de mobilisatie. In 1940 moest de familie verschillende keren uit huis vluchten vanwege bommen op het vliegveld en in het najaar moesten ze de boerderij definitief verlaten. Mijn grootvader kon toen een andere boerderij kopen, net buiten het vliegveld, aan het einde van het Schapendijkje, waar zijn nazaten (mijn neef Symen en zijn dochter Anke) nu nog boer zijn. In de nacht van 8 op 9 juni 1942 is Groot Humalda platgebombardeerd door de geallieerden. Pake Ytzen stuurde een kaartje aan een zoon, behendig de censuur omzeilend: "Heden is Groot Humalda onder groten druk bezweken". De herinneringen aan de verdwenen boerderij hebben in de familie een soort mythische betekenis gekregen.

Ten tijde van de brand in 1863 waren de zathe en landen in bezit van de Cristina (Stijntje) van Boelens-Medendorp, vrouw van Jan-Hendrik van Boelens, de burgemeester van Leeuwarden. Enige tijd later erft Jonkheer Idserd Frans van Humalda van Eijsinga het bezit via zijn moeder Johanna van Boelens.

Tot mijn verrassing kwam ik bij het zoeken op "Groot Humalda" ineens uit bij het archief van het Oldehoveleen in het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL). Op 5 april 2022 heb ik daar een akte van afkoop ingezien, waaruit blijkt dat de eigenaar van de zathe en landen Groot Humalda een jaarlijkse grondrente van ƒ 5,88 verschuldigd is aan het leen, wat hij in 1873 afkoopt met een bedrag ineens van ƒ 177,60. Niemand heeft overigens enig idee waar die verplichting vandaan komt. "Ten slotte verklaarden partijen, dat van voorschreven grondrente geene titels van aankomst bestaan of bij hen bekend zijn en dat daaromtrent, voorzooveel hun bekend is, nimmer hypothecaire overschrijving heeft plaatsgehad. Waarvan acte."

Hieronder (na de afbeelding) volgt mijn transcriptie van de akte.

> > > > > Zie mijn scan van de originele akte in de fotogalerij
(afbeeldingen aanklikken om te vergroten)