Boek van Tom Harkema

Eeuwenoud studiefonds Van Belcum laat nazaten nog steeds studeren

Bron: Friesch Dagblad, Saffira Rijkee, 02-01-2021

In 1480 stichtte Gerrijt van Belcum uit Leeuwarden het ‘Sint Christophorileen tot Oldehove’. Al eeuwenlang kunnen zijn afstammelingen uit dit fonds een financiële bijdrage krijgen voor hun studie. Eén van zijn nazaten, Tom Harkema, schreef er een boek over.

Het gezicht van het Sint Christophorileen tot Oldehove (*), zo heet het boek dat Harkema, geboren en getogen in Sneek en nu woonachtig in Utrecht, schreef over het kapitaal dat zijn verre voorvader Gerrijt van Belcum tot in lengte van dagen veiligstelde voor zijn afstammelingen. Harkema schreef het boek ter ere van het 540-jarig bestaan van het Christophorileen tot Oldehove, op dit moment een van de oudste studielenen van Fryslân. In het boek portretteert Harkema twaalf afstammelingen die tussen 1960 en 2020 van het fonds gebruik hebben gemaakt.

In Het gezicht van het Sint Christophorileen tot Oldehove is naast de twaalf geportretteerden een stukje geschiedenis te lezen, uitgezocht door Jan Leemburg uit Zwitserland. Leemburg is getrouwd met een afstammeling van Van Belcum en probeert al jaren alle telgen in beeld te brengen. Ook bevat het boek het testament van Van Belcum en een lijst met bekende nakomelingen, onder wie Geert Mak, Wieteke van Dort en Geert Wilders.

Niet iedere afstammeling van Van Belcum zal weten dat hij verwant is aan de rijke koopman die ooit in Leeuwarden woonde, denkt Harkema. ,,Iemand die in 1480 is overleden heeft natuurlijk ongelooflijk veel afstammelingen, over de hele wereld. Dat moeten er honderdduizenden zijn. Lang niet iedereen weet dat hij van Van Belcum afstamt. Mogelijk kan dit boek daar enige verandering in brengen.”

Het Sint Christophorileen wordt beheerd door een stichting met een bestuur van drie mensen. Zij mogen geen familie zijn van Van Belcum. Zo staat het in de statuten, om vriendjespolitiek te voorkomen. Eén keer per twee jaar houdt het bestuur een vergadering waarin besloten wordt welke afstammelingen een studietoelage krijgen.

Die vergadering wordt van oudsher voorgezeten door de commissaris van de Koning van Fryslân, tegenwoordig Arno Brok. De stichting legt financiële verantwoording af aan de provincie. Iedereen die stemrecht heeft – iedereen die kan aantonen dat hij afstammeling is – mag bij deze vergaderingen aanwezig zijn.

Over Gerrijt Van Belcum is niet veel bekend, zegt Harkema. Hij was een rijke koopman die vermoedelijk veel handelde met landen aan de Oostzee. In zijn testament legde hij vast dat het vruchtgebruik van zijn vermogen bestemd was voor het levensonderhoud van een priester. In ruil daarvoor zou de priester missen opdragen aan zijn zielenheil.

(*) Feikje Gjaltema-Lont heeft dit boek meegenomen naar de 'Lontdag' op 20 mei 2022 in Leeuwarden en het is nu in mijn bezit en ter inzage - Ytzen Lont, lontdag@gmail.com